W Częstochowie nie strajkowano w sierpniu 1980 roku. Dopiero 29 sierpnia hutnicy z Koksowni i Konstrukcji Stalowych na burzliwych zebraniach dali wyraz swego poparcia dla strajkujących na Wybrzeżu. Wiesław Norman wspomina, jak rozdawał wśród pracowników częstochowskich zakładów ulotki, które przywozili z Gdańska Piotr i Tomasz Wołłejko.

2 września stanęła komunikacja miejska w Częstochowie. Strajk zaczął się poprzedniego dnia przed północą. Zebrałem ludzi z drugiej zmiany, prawie na siłę co niektórych zaciągnęliśmy przy pomocy kolegów do samochodu, pojechaliśmy na Jedynkę [zajezdnia przy dyrekcji MPK na ul. ZWM - obecnie al. Niepodległości]. Jak zjechali wszyscy kierowcy, dwa przegubowce wjechały, zastawiły bramę i tak to się zaczęło - wspomina Zdzisław Bojarski, wtedy kierowca autobusu. Całą noc spisywano postulaty. Na pierwszym miejscu - solidaryzujemy się i popieramy słuszne postulaty ludzi pracy Wybrzeża i całego kraju, w punkcie 13 - podtrzymujemy postulat stoczniowców wybrania spośród załogi niezależnych Związków Zawodowych. Były także żądania podwyżki płac i poprawy warunków pracy.

O wpół do pierwszej przyjechała dyrekcja, żeby przerwać protest - wspomina Bojarski - Bali się użyć słowa strajk. Nad ranem przyjechał prezydent Częstochowy Matysiakiewicz i namawiał - żeby jednak wyjechać, przynajmniej w godzinach szczytu dowieść ludzi do pracy, dzieci do szkoły. Absolutnie nie było na to zgody - zaznacza Bojarski.

Kiedy pierwsza zmiana dotarła do zakładu wybrano Zakładowy Komitet Strajkowy w składzie: Zdzisław Bojarski (przewodniczący), Ryszard Dylczyk i Wiesław Michalski (zastępcy) oraz Zofia Gabryelska, Jerzy Nowakowski, Gustaw Sochański, Jerzy Laskowski, Kazimierz Morawiec, Kazimierz Krygiel. Strajk zakończył się podpisaniem porozumienia przez Komitet Strajkowy, dyrekcję, przedstawicieli Zjednoczenia i prezydenta Częstochowy. Następnego dnia - 3 września - autobusy i tramwaje wyjechały na trasy.

Strajk komunikacji miejskiej, którego nie sposób było nie zauważyć, przyśpieszył decyzje robotników w innych zakładach. 2 września nie pracowała także załoga iglarni w "Polgalu" (w komitecie strajkowym byli m.in. Waldemar Soborak, Wojciech Więckowski). 2 i 3 września strajkował "Transbud" (w KS: Jan Liberda, Andrzej Bożek, Ryszard Dyiński) oraz "Instal" (w KS: Waldemar Hartwich, Eugeniusz Matras). 3 września nie pracowała załoga przewozów pasażerskich PKS (w KS: Zbigniew Kwaśniewski, Andrzej Sidyk, Tadeusz Strączyński, Marian Kostrzewa).

W wielu zakładach robotnicy przerywali pracę na kilka godzin dla przedstawienia dyrekcji swoich postulatów. Żądano przede wszystkim podwyżek płac, poprawy warunków pracy i zwiększenia zaopatrzenia w art. spożywcze. Postulowano utworzenie wolnych związków zawodowych lub nowych wyborów do rad zakładowych. W zakładach "Polnam" i "Stradom" zgłoszono postulat wprowadzenia nauki religii w szkołach. W Hucie im. Bieruta żądano powrotu do zakładu obrazów świętych.

Komitety Strajkowe przekształciły się w Komitety Założycielskie NSZZ "Solidarność". Nawiązano pierwsze kontakty. Władze udaremniły kilka pierwszych prób zorganizowania zebrania działaczy tworzących się komitetów na terenie zakładu pracy, dlatego zorganizowano spotkanie w prywatnym mieszkaniu Jerzego Wójcika, przy ul. Dąbrowskiego 15. Tam 28 września przedstawiciele strajkujących zakładów oraz Huty im. Bieruta, "Melodii", PKS Oddział Towarowy i służby zdrowia zawiązali Regionalny Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność". Obecni na zebraniu ustanowili Prezydium RKZ w składzie: Zdzisław Bojarski (przewodniczący), Antoni Tajer (z Huty im. Bieruta), Wojciech Więckowski, Zbigniew Kwaśniewski (zastępcy przewodniczącego), Andrzej Bożek, Henryk Dyiński, Wiesław Czarnecki (z "Melodii"), Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg (obaj z Huty im. Bieruta).

Wojciech Rotarski

31 postulatów MPK z września 1980 r.

Postulaty załogi Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego zgłoszone w dniu 2 września 1980 r. przez Zakładowy Komitet Strajkowy w składzie:
1. Bojarski Zdzisław - przewodniczący
2. Michalski Wiesław - z-ca przewodniczącego
3. Dyńczyk [wł. Dylczyk] Ryszard - z-ca przewodniczącego
4. Gabrielska [wł. Gabryelska] Zofia - sekretarz
5. Nowakowski Jerzy - członek
6. Sochański Gustaw - członek
7. Laskowski Jerzy - członek
8. Morawiec Kazimierz - członek
9. Krygiel Kazimierz - członek.

1. Solidaryzujemy się i popieramy słuszne postulaty ludzi pracy Wybrzeża i całego kraju.
2. Domagamy się zrównania stawek dla pracowników komunikacji miejskiej na równi z wszystkimi tego typu zaszeregowaniami przysługującymi pracownikom komunikacji wojewódzkiej wraz z należnymi dodatkami.
3. Na skutek niemożności doliczenia się pieniędzy za pracę z wolnego domagamy się osobnej rubryki na odcinku dla pracownika oraz wliczenia tego zarobku do 13 pensji.
4. Domagamy się płacenia za niedzielę i święta godzin 100%.
5. Ze względu na niemożność zakupu węgla domagamy się przywrócenia deputatu węglowego w wysokości 4 ton.
6. Przy podziale premii kwartalnej nie powinna być brana pod uwagę eksploatacja wozów lecz sumienne uczęszczanie pracownika do pracy uwzględniając chorobowe i minimum [zapewne chodzi tu o maksimum] jedno spóźnienie.
7. Każdy przepał [ilość zużytego paliwa ponad normę] nie wynika z winy pracownika lecz ze złego stanu technicznego pojazdów, dlatego też pracownik nie powinien pokrywać tego typu kosztów, domagamy się lepszego zaopatrzenia w części zamienne i materiały.
8. Domagamy się zwiększenia przerwy na posiłek conajmniej 15 minut co powinno być uwidocznione w rozkładach jazdy.
9. Domagamy się ubezpieczenia pojazdów mechanicznych.
10. Zlikwidować szczyty podwójne oraz szczyty powyżej 5 godzin.
11. Domagamy się płacenia po 8 godzinach pracy 100% godzin w dni normalne a w soboty po 6 godzinach.
12. Domagamy się zmniejszenia godzin oraz liczby wozów w dni świąteczne i wolne soboty.
13. Podtrzymujemy postulat stoczniowców wybrania spośród załogi niezależnych Związków Zawodowych.
14. Domagamy się płacenia pełnego wynagrodzenia zarówno podczas zjazdów technicznych jak i przestojów.
15. Wolne soboty powinny być przyznawane według potrzeb pracownika po uprzednim wcześniejszym zgłoszeniu (3-dniowym).
16. Domagamy się polepszenia dostawy artykułów żywnościowych oraz poprawy jakości tych produktów.
17. Domagamy się płatnych godzin nadliczbowych i nocnych oraz przywrócenia wolnych sobót dla portierów.
18. Domagamy się płatności godzin od momentu przyjazdu do pracy na I zmianę oraz do momentu odjazdu ze zmiany II.
19. Domagamy się podwyżki płac dla pracowników zaplecza z włączeniem kobiet pracujących przy sprzątaniu autobusów i tramwajów.
20. Domagamy się polepszenia warunków mieszkaniowych pracowników przyznawanych [tj. przez przyznawanie] przez Urząd Miejski dodatkowo 10 mieszkań rocznie dla pracowników znajdujących się w najgorszych warunkach mieszkaniowych.
21. Domagamy się zlikwidowania w całym kraju talonów na artykuły przemysłowe z przeznaczeniem do wolnej sprzedaży.
22. Domagamy się oceny kadry kierowniczej Wydziału Autobusowego oraz jej zmiany.
23. Zmienić Radę Zakładową oraz Związki Zawodowe i sprawdzić ich działalność przez ostatnie 10 lat.
24. Zlikwidować [etaty] doradców dyrektorów pracujących na 1/2 etatu.
25. Zlikwidować [etaty] pracowników biurowych będących na etatach mechaników.
26. Zlikwidować opłatę za przejazd wycieczek i wczasów pracowniczych.
27. Zorganizować bardziej wnikliwą analizę rozpatrywanych skarg i zażaleń pasażerów w stosunku do pracowników ruchowych.
28. Utworzyć Komisję zajmującą się sprawami socjalnymi pracowników.
29. Domagamy się podania do publicznej wiadomości przez środki masowego przekazu (prasa, radio, telewizja) [informacji] o wysunięciu postulatów przez załogę M.P.K.
30. Domagamy się nietykalności Komitetu Strajkowego.
31. Jeśli chodzi o punkty dyskusyjne domagamy się ustosunkowania się do nich w terminie ustalonym między Komitetem Strajkowym a władzami.
[Po czym następują] Podpisy Komitetu Strajkowego

Dokument w formie maszynopisu, przechowywany w Archiwum Państwowym w Częstochowie, zespół KM PZPR, sygn. 302, pisownia oryginalna, uzupełnienia w nawiasach kwadratowych pochodzą od Wojciecha Rotarskiego