Huta im. Bolesława Bieruta (od 1989 r. ponownie pod nazwą Huta "Częstochowa") była największym zakładem pracy w województwie częstochowskim. Organizacja związkowa NSZZ "Solidarność" liczyła tu członków: 11 824 (w 1981 r.), 3 650 (w 1989 r.).
W sierpniu 1980 r. nie strajkowano. 29 sierpnia załogi wydziałów Konstrukcje Stalowe oraz Koksowni wyraziły poparcie dla strajkujących na Wybrzeżu. Na Konstrukcjach Hieronim Szewczyk przedstawiał dyrekcji postulaty załogi, m.in. by "Życie Częstochowy" napisało o tym, że hutnicy popierają strajk.
23 września 1980 r., także na Konstrukcjach, powstał 15-osobowy Tymczasowy Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność". Przewodniczącym TKZ został Antoni Tajer, wiceprzewodniczącymi Zbigniew Kokot i Andrzej Biernacki, w prezydium byli także H. Szewczyk, Aleksander Przygodziński, Tadeusz Kazibudzki. W skład powstałego 28 września Regionalnego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" weszli A. Tajer, Janusz Brzeziński i Romuald Worwąg. Hutnicy wsparli regionalny protest w klubie "Ikar" w listopadzie 1980 r., a Z. Kokot był jednym z jego przywódców. Od listopada 1980 r. do lutego 1981 r. gazeta zakładowa "Głos Hutnika" publikowała materiały "Solidarności". Od listopada 1980 r. KZ wydawał własny "Biuletyn Informacyjny".
W grudniu 1980 r. Z. Kokot został przewodniczącym RKZ (od czerwca 1981 r. przewodniczącym Zarządu Regionu). 12 stycznia 1981 r. Walne Zebranie Delegatów Huty wybrało 70-osobową Komisję Zakładową z przewodniczącym A. Przygodzińskim. W Prezydium KZ byli także: H. Szewczyk, J. Brzeziński, Benedykt Bilnik, R. Worwąg, A. Tajer, Michał Woziwodzki. W lutym 1981 r. M. Woziwodzki został członkiem Krajowej Sekcji Hutniczej. W czerwcu 1981 r. w Walnym Zebraniu Delegatów Regionu Częstochowa uczestniczyło 25 delegatów z Huty, 9 hutników weszło w skład ZR. Z. Kokot, A. Przygodziński i Marek Pytel zostali delegatami na Krajowy Zjazd Delegatów w Gdańsku. Z. Kokot i A. Przygodziński zostali członkami Komisji Krajowej. W czerwcu 1981 r. KZ zainicjowała powstanie Spółdzielni Mieszkaniowej "Metalurg" (B. Bilnik został wiceprzewodniczącym Rady Spółdzielni).
31 stycznia 1981 r. do hutników przybył bp Stefan Bareła, by poświecić obraz św. Rodziny, który powrócił na swoje miejsce na wydziale Walcowni Blach Grubych. 30 sierpnia 1981 r. było świętem hutniczej "Solidarności". W rocznicę Porozumień Sierpniowych bp Franciszek Musiel poświęcił na Jasnej Górze sztandar "Solidarności" Huty, ojcem chrzestnym był Daniel Olbrychski. W październiku 1981 r. przeprowadzono na wydziałach wybory do Komitetu Założycielskiego Samorządu Pracowniczego, przewodniczącym został Tadeusz Weżgowiec (z "Solidarności").
W stanie wojennym Huta została zmilitaryzowana. Internowano początkowo 17 osób (potem jeszcze 4). Nie powiodła się próba przeprowadzenia strajku 13-14 grudnia, choć utworzono wtedy Komitet Strajkowy z przewodniczącym Jackiem Kokotem. J. Kokot został za to skazany na 3 lata więzienia. A. Przygodziński, który wszedł w skład Krajowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, też otrzymał wyrok 3 lata wiezienia, podwyższony później do lat 5. Od 1982 r. działała w zakładzie tajna Tymczasowa Komisja Koordynacyjna pod przywództwem Janusza Konieczko, która zbierała składki związkowe, wydawała biuletyn podziemny "Solidarność HBB", kolportowała biuletyny i książki podziemne (utworzono biblioteczkę zakładową), wypłacała świadczenia i zapomogi związkowe, przygotowywała upominki dzieciom na św. Mikołaja oraz dla przystępujących do I Komunii i pierwszoklasistów. W 1983 r. TKK zbojkotowała wybory do Rady Pracowniczej, od roku 1985 popierała własnych kandydatów, którzy zostali wybrani do Rady. Składki związkowe opłacało początkowo 3 700 osób (także z innych zakładów), po 1985 r. ich liczba zmalała do 500 osób w roku 1988.
Od roku 1984 nowy proboszcz parafii św. Józefa - ks. Zenon Raczyński zaczął odprawiać comiesięczne msze św. za Ojczyznę. Powstało Duszpasterstwo Ludzi Pracy dla robotników Częstochowy, a szczególnie dla hutników. Ks. Z. Raczyński sprawował tam opiekę duchową, ale także stworzył przestrzeń wolności, by ludzie "Solidarności" mogli się spotkać, wymienić informacje, bibułę, zebrać datki pieniężne.
Po strajkach w 1988 r. przystąpiono do odrodzenia jawnej działalności Związku. 10 października A. Przygodziński, B. Bilnik, A. Tajer w piśmie do dyrektora ujawnili działalność Komisji Zakładowej. 8 marca 1989 r. wybrano Komitet Założycielski z przewodniczącym A. Przygodzińskim. W prezydium KZ byli również: B. Bilnik, A. Tajer, M. Woziwodzki, Janusz Konieczko, Kazimierz Maciński, Marek Wójcik. A. Przygodziński został przewodniczącym Regionalnej Komisji Wykonawczej, w jej składzie byli także K. Maciński i Tomasz Trzeszczyński. 30 września 1989 r. na Walnym Zebraniu Delegatów Huty wybrano Komisję Zakładową z przewodniczącym A. Przygodzińskim, 36 delegatów na WZD Regionu, 7 członków Zarządu Regionu. W grudniu 1989 r. K. Maciński został wybrany przewodniczącym ZR.
Od grudnia 1989 r. KZ dysponowała własną kolumną ("Głos Solidarności") w "Głosie Hutnika". Własny "Biuletyn Informacyjny" zaczęła wydawać od 1990 r. Po tragicznej śmierci K. Macińskiego w 1991 r. na czele Zarządu Regionu Częstochowskiego stanął A. Przygodziński.
Wojciech Rotarski
